Instrukcije iz biologije - VIRUSI

VIRUSI

Na postojanje virusa ukazao je ruski znanstvenik Dmitrij Ivanovski 1892. godine prilikom istraživanja mozaične bolesti duhana. Uočio je da sok listova duhana zaraženih mozaičnom bolešću zadržava sposobnost zaraze i nakon što se filtrira kroz bakterijske filtre. Zaključio je da uzročnici bolesti nisu bakterije nego njihovi otrovi (lat. virus = otrov).

Dmitrij Ivanovski (1864. - 1920.)

Upotrebom elektronskog mikroskopa u 20. stoljeću utvrdilo se da su virusi submikroskopske čestice, veličine 100 do 300 nm.

Mozaična bolest duhana

Virusi su metabolički neaktivne čestice na granici nežive prirode i živog svijeta. Nemaju stanične dijelove, izmjenu tvari i sustav enzima. Ne rastu i razmnožavaju se (samo se umnožavaju). Potpuno ovise o stvorenoj energiji i proteinima stanica domaćina.

Ulaskom u stanicu virusi zaustavljaju normalne stanične procese, a potom ih podređuju svojim potrebama u svrhu nastanka novih virusnih čestica.

Imaju sposobnost kristalizacije (kristali – agregacije virusa).

Parazitiraju u stanicama:

▪ biljaka – FITOFAGI

▪ životinja – ANIMALNI VIRUSI

▪ čovjeka – HUMANI VIRUSI

▪ bakterija – BAKTERIOFAGI

GRAĐA VIRUSA

Virusnu česticu čini:

• nukleinska kiselina (DNA ili RNA) koja sadrži nasljedne upute potrebne za umnožavanje virusa

• kapsida – proteinska ovojnica koja obavija nukleinsku kiselinu. Građena je od kapsomera.

Neki virusi obavijeni su lipidnom ovojnicom koja potječe od stanice u kojoj se umnožavaju.

Zrela virusna čestica koja može izazvati infekciju naziva se virion.

Shema izgleda bakteriofaga

Bakteriofag se sastoji od glave i repa. Glava ima kapsidu i DNA. Rep je u obliku šupljeg štapića s ovojnicom koja se može kontrahirati, te bazalnim dijelom koji ima proširenje s nitima koje služe pričvršćivanju za bakteriju.