Sinteza proteina

Bjelančevine ili proteini → najviše različitih funkcija u živom organizmu

• Građevne tvari → keratin (kosa, dlaka, vuna, perje, rogovi)
• Vezivne tvari → kolagen
• Zaštitne tvari → protutijela

Proteini → polimeri

• Aminokiseline povezane peptidnom vezom

 

• Dipeptid → dvije aminokiseline 
• Oligopeptid → tri do deset aminokiselina 
• Polipeptid → deset do sto aminokiselina 
• Proteini → više od sto aminokiselina

Dvadeset aminokiselina u sastavu proteina.

Čovjek → sinteza deset aminokiselina

Esencijalne aminokiseline → potreban unos u organizam

Gen → dio DNA koji nosi informaciju za sintezu proteina i različitih molekula RNA

Genski kod → spona (“način komuniciranja”) između gena i proteina

Ribonukleinska kiselina (RNA)

• Jezgra
• Citoplazma
• Ribosomi → sinteza proteina

• Jednolančana molekula
• Šećer riboza
• Dušična baza uracil

Tri vrste RNA:

Glasnička RNA (mRNA)

• Izlazi iz jezgre u citoplazmu na ribosome

• Uputa za sintezu proteina

Prijenosna ili transportna RNA (tRNA)

• Prijenos aminokiseline do ribosoma

Ribosomska RNA (rRNA)

• Izgradnja ribosoma

Genski zapis (šifra ili kod) → slijed tri nukleotida (triplet) na molekuli DNA

• Jedan triplet određuje jednu aminokiselinu

Prepisivanje ili transkripcija

• Početak sinteze proteina
• Jezgra
• Prepisivanje kodova s DNA u kodone na mRNA
• Enzim RNA polimeraza

Prevođenje ili translacija

• Prevođenje upute s mRNA na redoslijed aminokiselina
• Ribosom
• tRNA donosi aminokiseline na ribosom
• Specifičan triplet dušičnih baza tRNA → antikodon

Prvi kodon → start kodon AUG → metionin

Stop kodon → prekid sinteze proteina

• UAA
• UAG
• UGA

Proces sinteze proteina → jednak u svim živim bićima

Središnja biološka dogma:

Eukarioti

Kodirajuće regije na molekuli DNA → eksoni

Nekodirajuće regije → introni

Izrezivanje instronskih sekvenci

Povezivanje eksona