subota, 13. rujna 2014.

Sinteza proteina


Bjelančevine ili proteini → najviše različitih funkcija u živom organizmu
  • Građevne tvarikeratin (kosa, dlaka, vuna, perje, rogovi)
  • Vezivne tvarikolagen
  • Zaštitne tvariprotutijela


Proteini polimeri
  • Aminokiseline povezane peptidnom vezom
 

  • Dipeptid → dvije aminokiseline 
  • Oligopeptid → tri do deset aminokiselina 
  • Polipeptid → deset do sto aminokiselina 
  • Proteini → više od sto aminokiselina

Dvadeset aminokiselina u sastavu proteina.

Čovjek → sinteza deset aminokiselina

Esencijalne aminokiseline → potreban unos u organizam


Gen → dio DNA koji nosi informaciju za sintezu proteina i različitih molekula RNA
Genski kod → spona (“način komuniciranja”) između gena i proteina


Ribonukleinska kiselina (RNA)
  • Jezgra
  • Citoplazma
  • Ribosomi → sinteza proteina
  • Jednolančana molekula
  • Šećer riboza
  • Dušična baza uracil



Tri vrste RNA:
Glasnička RNA (mRNA)
• Izlazi iz jezgre u citoplazmu na ribosome
• Uputa za sintezu proteina

Prijenosna ili transportna RNA (tRNA)
• Prijenos aminokiseline do ribosoma

Ribosomska RNA (rRNA)
• Izgradnja ribosoma

Genski zapis (šifra ili kod) → slijed tri nukleotida (triplet) na molekuli DNA
• Jedan triplet određuje jednu aminokiselinu


Prepisivanje ili transkripcija
  • Početak sinteze proteina
  • Jezgra
  • Prepisivanje kodova s DNA u kodone na mRNA
  • Enzim RNA polimeraza

Prevođenje ili translacija
  • Prevođenje upute s mRNA na redoslijed aminokiselina
  • Ribosom
  • tRNA donosi aminokiseline na ribosom
  • Specifičan triplet dušičnih baza tRNA → antikodon


Prvi kodon → start kodon AUG → metionin
Stop kodon → prekid sinteze proteina
  • UAA
  • UAG
  • UGA

Proces sinteze proteina → jednak u svim živim bićima

Središnja biološka dogma:


Eukarioti
Kodirajuće regije na molekuli DNA → eksoni
Nekodirajuće regije → introni
Izrezivanje instronskih sekvenci
Povezivanje eksona